Fase 1- en fase 2-studies
Binnen de research unit van het Multidisciplinair Oncologisch Centrum Antwerpen (MOCA) lopen het jaar rond tientallen kankerstudies waaraan makkelijk duizend oncologische patiënten deelnemen. De focus ligt op fase 1- en fase 2-studies, waarbij we medicatie voor het eerst op patiënten testen. Voor fase1-studies opende het UZA begin zomer 2022 nog het nieuwe klinisch centrum UNICCRA.
Focus op preventie
Inhoudelijk focust het kankeronderzoek vandaag meer dan vroeger op preventie. De dienst oncologie spitst zich vooral toe op de vroege opsporing en preventie van darmkanker. Een ander actueel onderzoekstopic is de vroegtijdige opsporing van kanker in het bloed. Dat gebeurt met een liquid biopsy: in plaats van een stukje weefsel te analyseren, zoals bij een klassieke biopsie, wordt het bloed onderzocht op stukjes DNA die van kankercellen afkomstig kunnen zijn.
Gerichte behandelingen
Kankerbehandelingen maakten de voorbije jaren een enorme evolutie door. Artsen zijn steeds beter in staat om kanker doelgericht te behandelen, door de genetische code van de tumor in kaart te brengen. Dat gebeurt via ‘tumorprofilering’: artsen tekenen die tumor dan als het ware uit tot op DNA-niveau. Zo leren ze de tumor door en door kennen, en kunnen ze aanknopingspunten zoeken voor een specifieke behandeling met betere resultaten en vaak minder bijwerkingen. Dé grote vooruitgang is dat we vandaag in twee tot vier weken een volledig genetisch profiel van een kanker kunnen opstellen.
Om de resultaten van een behandeling te voorspellen, bouwt het UZA een zogenaamd PDO-model uit. PDO is kort voor patient-derived organoids. Op basis van een stukje weefsel van de patiënt laten we in het labo vele mini-tumoren groeien. Die microtumoren zijn patiëntspecifiek en hebben de genetische eigenschappen van de tumor die in het lichaam van de patiënt zit. Daarop kunnen we verschillende medicatie tegelijk testen om te zien welke therapie het best zal aanslaan bij de patiënt in kwestie.
Patiënten sturen mee het onderzoek
Ook patiënten zelf zorgen mee voor vooruitgang in oncologisch onderzoek. In de patiëntencommissie voor oncologisch onderzoek geven (ex-)kankerpatiënten, mantelzorgers, familieleden en andere geïnteresseerden geregeld feedback op academische studies: Is het doel van de studie nuttig? Krijgt de patiënt duidelijke info? Is de studie patiëntvriendelijk genoeg? Begin 2023 lanceerde het UZA ook een overkoepelende patiëntenadviesraad om alle wetenschappelijk onderzoek in het UZA beter af te stemmen op de behoefte en wensen van de patiënt.